1 Aralık 1955'te tarihe bir not düşüldü: "Ağzında tükürecek dili olanın bir serçe gibi koparılamaz başı". Bugün yalnızca bir tarih olarak değil, örgütlü adalet mücadelesinin dönüm noktalarından biri olarak da  geçti. Rosa Parks, bindiği otobüste beyazlara ayrılan yerden kalkmayı reddetti. Bu, bireysel bir inat değil; yüzyıllardır kölelik, ayrımcılık ve sistematik ırkçılıkla ezilen bir halkın, biriken öfkesinin ve onurunun bilinçli bir dışavurumuydu.

Devlet, refleksini geçikmeden gösterdi. Polisler geldi, Rosa Parks’ı tutukladı. Çünkü egemen düzen için asıl tehlike, bir insanın ayağa kalkması değil; kitlelerin cesaret kazanmasıydı. Rosa Parks’ın tutuklanması, korkuyu büyütmedi; tersine, korkunun duvarında ilk büyük çatlağı açtı

O gün yakılan kıvılcım, 381 gün sürecek Montgomery Otobüs Boykotu’na dönüştü. Tabii kıvılcımın bozkırı tutuşturmasının en büyük etkeni siyahilerin örgütlü olmalarıdır. İşçiler, emekçiler, kadınlar, yaşlılar kilometrelerce yolu yürüyerek kat etti. İşten atılmayı, baskıyı, tehditleri göze aldılar. Yağmur, çamur,  kar kış,  soğuk, sıcak demeden bir seneden fazla yürüdüler.  Onları yürüten kendilerine dayatilan bu insani olmayan, adalaletsizliğe karşı boyun eğmeyişleri oldu. Çünkü artık mesele bir koltuk değil, insan onuruydu. Çünkü artık mesele bireysel bir hak değil, kolektif özgürlüktü.

Bu direniş zemini, aynı zamanda yeni bir önderliğin de doğuşuna sahne oldu. Martin Luther King, bu mücadele içinde yalnızca bir din adamı olarak değil, halkın içinden çıkan bir siyasal önder olarak tarih sahnesine adım attı. Rosa Parks’ın “hayır”ı, yalnızca bir yasaya değil, tüm bir sömürü ve tahakküm düzenine karşı söylenmişti.

Bugün Rosa Parks’ı anmak, sadece geçmişe saygı duruşu değildir. Onu anmak, her türlü ayrımcılığa, ırkçılığa, sömürüye ve devlet şiddetine karşı, burada ve şimdi, taraf olmaktır. Çünkü direniş bir an değil; süreklilik ister. Ve tarih, susanları değil, karşı koyanları yazar.

Sustukça, kabullendikçe sadece bu düzenin güçlenmesine istemeden de olsa taraf oluyoruz.  

Erdal Ekinci